ก้าวย่างแห่งการเปลี่ยนแปลงศักราชได้วนเวียนมาถึงอีกครั้ง เนื่องจากเป็นช่วงเวลาที่เกิดขึ้นซ้ำๆ เป็นประจำทุกปี แน่นอนว่าสิ่งเดิมๆ ที่เราเคยสัมผัสก็คือความรู้สึกตื่นเต้นนั้นยังคงมีอยู่ทุกปี เพราะเรามีความรู้สึกว่าจะได้ก้าวพ้นอะไรบางอย่าง เพื่อการเริ่มต้นสิ่งใหม่ หรือเพื่อแก้ไขสิ่งเดิมที่เคยทำมา
ก็ขอกล่าวคำสวัสดีปีใหม่แด่ชาว ม้งเอเชีย ทุกท่านครับ ..Nyob zoo xyoo tshab os phooj ywg Hmoob Asia.
ก้าวแรกของศักราชใหม่ก็อยากสรรหาแต่เรื่องราวดีๆ มาให้พวกเราได้อ่านกัน จึงเป็นที่มาของหัวข้อเรื่อง “โลกใบเดียวกันนี้ ก็มีคนอย่างเราอยู่” ซึ่งเราในที่นี้ก็คือม้งเรานั่นเอง แม้ทุกวันนี้พวกเราจะมีทัศนคติบวกกับตัวพวกเราเองมากขึ้น แต่ก็ยังพบเห็นอาการตัดพ้อต่อว่าความเป็นม้งอยู่ บางคนก็ยังพยายามยกหางตังเอง (ม้ง) ว่าดีอย่างนั้น ดีอย่างนี้ มีความสามารถอย่างนั้นอย่างนี้ โดยแท้จริงแล้วคนพูดก็ยังแฝงไว้ด้วยปมด้อยอะไรบางอย่าง ..หรือที่เค้าเรียกว่าการหัวเราะกลบเกลื่อนนั่นเอง
EdiTor และคุณลุงท่านหนึ่ง ..ม้งรุ่นสู่รุ่น
วันนี้เราจะมามองตัวตนของพวกเรา (ม้ง) อย่างเรียบง่าย ไม่ปรุงแต่ง ไม่สรรหาคำเพื่อมาเยินยอ แต่เราจะมองเพียงแค่ว่าเราคือ ม้ง และม้งคือคนกลุ่มหนึ่งบนโลกใบนี้ ..เรามีตัวตนอยู่จริง
หลายคนอาจจะแย้งว่า “..ถ้ามองได้ง่ายๆ อย่างนั้นก็ดีน่ะสิ เพราะชีวิตจริงที่พบเห็น สังคมรอบข้างยังมอง ม้ง เราว่าเป็นพวกคนป่าคนดอยอยู่เลย”
คนป่าคนดอย ถ้าถามผม ผมยอมรับได้นะ ที่จริงแล้วผมภาคภูมิใจด้วยซ้ำ เพราะอะไรน่ะหรือ ก็เพราะว่ามันคือความจริงน่ะสิ ปู่ย่าตายายผมเคยอาศัยอยู่ตามป่าเขา และพ่อแม่ผมก็เคยอยู่ที่นั่นมาก่อน มีเหตุผลอะไรที่เราจะปฏิเสธรากเหง้าของตัวเอง ..แม้แต่ตัวผมเองยังเคยใช้ชีวิตยามเด็กตามป่าเขาเลย ถึงตอนนี้ก็ยังใฝ่ฝันที่จะกลับไปใช้ชีวิตที่นั่นอีก
บางครั้งเราให้ความสำคัญกับเรื่องความเด่นด้อยทางเชื้อชาติมากไป จนเราหลงลืมไปว่าเรากำลังทำอะไรอยู่ และเราทำได้ดีพอหรือยัง ..เพราะนั่นคือสิ่งที่จะทำให้มนุษย์เราแตกต่างอย่างแท้จริง
ก็เหมือนกับเรื่องที่ม้งเรามักจะพูดไม่ชัด พอพูดไม่ชัดแล้วก็ไม่กล้าแสดงออก ปล่อยให้โอกาสต่างๆ ลอยมา แล้วก็ลอยจากไป เพราะเรามัวแต่ไปให้ความสำคัญกับเรื่องที่เราพูดไม่ชัด โดยแท้จริงแล้วหากเรามีความรู้ความสามารถ ก็ไม่มีเหตุผลอะไร ที่จะปล่อยให้เรื่องพูดไม่ชัดมาเป็นอุปสรรคต่อความก้าวหน้าของเรา
ก็เหมือนอย่างที่คุณตัน โออิชิ ได้พูดติดตลกไว้ในทอล์กโชว์ “เดี่ยว เดี่ยว กับ ตัน” ว่า “ถ้าจะให้ผมแก้คำพูดไม่ชัดของผม ผมคงต้องได้กลับไปแก้คำอีกนับไม่ถ้วนตั้งแต่อดีตที่ผ่านมา ..ผมอายุห้าสิบเอ็ดแล้ว และจะขอตายไปทั้งๆ ที่พูดไม่ชัดแบบนี้แหละ”
คุณตัน เป็นบุคคลในโลกธุรกิจท่านหนึ่งที่ประสบความสำเร็จอย่างสูง แม้ว่าท่านจะพูดไม่ค่อยชัด
อาการพูดไม่ชัดของม้งเรา คือความจริงอย่างหนึ่งที่พวกเรามักจะรังเกียจกัน แต่สำหรับความจอมปลอมที่ผ่านเข้ามาและทำให้พวกเราหลายๆ คนหลงไหลได้ปลื้มนั้นกลับเป็นเรื่องที่เวลามีคนเข้าใจผิด คิดว่าเราเป็นพวกต่างชาติ เช่น จีน เกาหลี ญี่ปุ่น ..สิ่งนี้อาจเป็นความสุขแว๊บๆ ของพวกเราหลายคน
แต่สำหรับตัวผมแล้วไม่ เวลาที่ซื้อของแล้วถูกพ่อค้าแม่ค้าทักว่า Hello, sir. แว๊บแรกผมรู้สึกตัวลอย แล้วก็ตามมาด้วยความรู้สึกกระอักกระอ่วนใจ ที่รู้สึกกระอักกระอ่วนก็เป็นเพราะความรู้สึกแว๊บแรกนั่นแหละ เพราะอาการตัวลอยนั้นเหมือนเรายอมรับกันกลายๆ ว่าเราไม่ใช่ม้ง นั่นคือเราหลงคิดว่าเราคือชาวจีน เกาหลี หรือญี่ปุ่น ..เราไม่ใช่ม้ง
ดังนั้นทุกครั้งที่ผมถูกทักว่า Hello! ผมจะบอกเค้าไปว่าผมเป็นคนไทย ถ้าเค้าถามกลับมาอีกว่าทำไมถึงพูดไม่ชัด ผมก็จะบอกเค้าไปว่าผมเป็นคนไทยเชื้อสายม้ง
แต่ถ้าฝรั่ง Hello..มา เราก็จำเป็นต้อง Hello..กลับ นะครับ ไม่ใช่เอาแต่บอกเค้าว่า “ผมเป็นคนม้ง” ..ไม่ใช่ทุกคนหรอกนะ ที่อยากรู้ว่าคุณเป็นคนม้ง
อย่าลืมว่าโลกใบเดียวกันนี้ก็ยังมีคนอย่างม้งเราอยู่ ฉะนั้นอย่าได้หลงลืมและละทิ้งตัวตนของเราไป ทำให้โลกใบนี้ยังคงมีเราต่อไป ..แต่ถ้าคุณคิดจะเปลี่ยนจาก “ม้ง” เป็น “ม้งที่มีกึ๋น” ก็ไม่ว่ากัน
พี่ก็เจอมามาก แต่จะเป็นว่า หน้าตาคุณเหมือนม้งเลย แต่ทำไมพูดชัดจังใช่ม้งหรือเปล่า ก็ตอบว่า ใช่..แต่สัญชาติไทย เกิดในไทย เป็นคนไทยแต่เชื้อชาติม้ง ไม่เคยปฏิเสธ เพราะหน้าตา ท่าทางแบบม้ง ๆ อยู่แล้ว แต่ก็มีบ้างที่ไม่รู้จักแล้วมาสบประมาท ก็สวนกลับทำให้คนนั้นหน้าแตกกลับไป เช่น คิดว่าเราลงมาจากดอย คงฟังภาษาไทยไม่รู้แล้วต่อว่า เกี่ยวกับเรื่องยาเสพติด เรื่องที่ไม่ดีงาม ก็จะถามว่า ผิดตรงไหนเหรอ…ที่เกิดเป็นม้ง เลือกเกิดไม่ได้ แต่เลือกเป็นคนดีได้ เลือกทำดีได้ ไม่จำเป็นว่าต้องเลว หรือผิดหมด คุณเองเป็นคนดูถูกดูแคลนคนอื่น เป็นการกระทำที่ดีกว่าคนม้งอื่น ๆ ตรงไหนมิทราบ… แค่นี้เขาก็หน้าแตกแล้ว
คล้ายๆ ของคุณ Dome-doi เลย ที่ทำงานคนมักจะชอบถามบ่อยๆ ว่า “เป็นคนม้งแล้วทำไมพูดภาษาไทยชัดจัง” เลยตอบกลับไป “เอ้า…คนม้งพูดภาษาไทยชัด แล้วไม่ดีเหรอ..” เค้าจะตอบว่า “แปลก เพราะคนม้งต้องพูดไม่ชัด” กลายเป็นว่าเราเป็นม้งแปลกในสายตาคนอื่นเหรอเนี่ย..55+คือบางทีคนอื่นเค้าติดภาพว่า คนม้ง นะ ต้องแต่งตัวมอซอ โทรมๆ พูดไม่ชัด ฯลฯ หรือบางทีคนม้งมาติดต่องาน เราก็พูดภาษาม้งใส่เค้า เค้าก็มองๆๆ แล้วพูดประมาณว่า เป็นม้งด้วยเหรอ … ก็อืมๆๆ เราพวกเดียวกัน 55+
ที่จริง เราต้องภูมิใจในความเป็นเราให้มาก ๆ เรามีแฟนเป็นคนต่างภาษากันนะ ตอนนี้อยู่บ้านแฟน มีแต่คนถามว่าเป็นคนจีนเหรอ เราบอกว่าไม่ใช่จีน ไม่ใช่ไทย เราเป็นคนม้ง อยู่ในประเทศไทย สัญชาติไทย( หลายคนเป็นอย่างที่คุณEdiTor บอกเค้าจะดีใจที่คนเผ่าพันธุ์อื่นเข้าใจว่าเป็นคนจีน เค้าจะรีบอธิบายว่าปู่ย่า ตาทวดมาจากเมืองจีน)แต่ในความคิดเห็นส่วนตัวแล้ว เราว่าพวกเราคนม้งไม่ใช่คนจีน ม้ง ก็คือhmoob เพียงแต่ว่าบรรพบุรุษเราไม่สามารถรวมชนชาติของม้งให้เป็นปึกแผ่นได้ทำให้คนม้งไม่มีชาติ ไม่มีประเทศ แตกกระเซ็นไปอยู่กันคนละประเทศ กลายเป็นแค่ชนกลุ่มน้อย แต่ถ้าเราลองคิดเล่น ๆ นะว่า คนม้งมีจำนวนประชากรไม่น้อยเลย ทั้ง ลาว ไทย จีน อินเดีย อินโด พม่า เวียดนามและอีกหลาย ๆประเทศแถบเอเชีย ถ้ายังมีแผ่นดินบนโลกนี้ที่ยังไม่มีเจ้าของ แล้วให้คนม้งไปอยู่คงจะดี คนม้งเราสมองดีนะ++++เก่ง ๆ ก็มีเยอะ เพียงแต่ว่าขาดความสัมพันธ์ ก็เลยไม่เป็นกลุ่มก้อน ไม่มีความสามัคคี เป็นเพาะไม่ได้ปลูกฝังตั้งแต่เกิดให้มีความรักในชาติพันธ์ **ฝันกลางแสงไฟนีออน บนผืนดินที่ทะเลกำลังจะกลบ สิ้นโลกนี้ก็คงเป็นไปไม่ได้** แต่ยังคาดหวังว่าเราชนชาติม้งจะยังคงความเป็น Hmoob ต่อไป จะมีอนาคต ด้วยกัน
ถ้าพูดถึงเรื่องพูดไม่ชัดแล้ว ผมมีประสบการณ์แหล่มๆ เล่าให้ฟัง
ผมเคยนั่งแท็กซี่แถวสีลม คนขับถามผมว่ามาจากประเทศไหน ผมก็บอกเค้าไปว่าผมคนไทยนี่แหละ ผมเลยถามเค้ากลับไปว่า “ทำไมเหรอ” คนขับแท็กซี่จึงตอบกลับมาว่า “เห็นคุณพูดไม่ค่อยชัด เลยนึกว่าเป็นคนจีน เกาหลี ญี่ปุ่น” ผมจึงบอกไปว่า “อ๋อ ผมเป็นคนไทย แต่เชื้อสายม้ง ก็คือคนม้งนั่นแหละ” แค่นี้แหละคนขับแท็กซี่ถึงกับทำท่าตะลึงและว่า “ทำไมคุณถึงพูดชัดจังเลย”
..เหมือนโดนตบหัวแล้วมาขยำก้นยังไงยังงั้น
เห็นด้วยอย่างยิ่ง กับเรื่องพูดไม่ชัดแล้วก็ที่เราเป็นคนเผ่า เมื่อก่อนตอนหนูพึงมาเรียนกรุงเทพใหม่ๆ
มีแต่คนแซวมีแต่คนว่าเด็กดอย เด็กดอย ไม่ว่าจะเดินไปที่ไหนก็จะมีแต่คนมองกันใหญ่เลย แม้แต่อาจารย์บางตนยังว่าเลยอ่ะ แต่แค่เวลา 1 ปีแค่นี้แหละเราก็พิสูจน์ให้เขาได้รู้ว่าถึงม้งจะพูดไม่ชัดบ้างแต่ม้งเรียนเก่ง มีนำใจ รู้จักช่วยเหลือคนอื่น อาจารย์ เพื่อน ทุกคนก็ยอมรับเราต่างกับตอนมาใหม่ๆเยอะมาก รวมปีนี้หนูก็รามปีนี้ด้วยหนูก็มาเรียนได้ 6 ปี แล้ว ในโรงเรียนไม่มีใครไม่รู้จัก รู้จักกันหมดเป็นเพื่อนกันหมดแหละ ในเมื่อเราพูดไม่ชัดก็ไม่เป็นไรเราก็ทำอย่างอื่นให้เขายอมรับเราให้ได้แค่นี้ชีวิตก็มีความสุขแล้ว
เรายอมรับว่าเราเป็นคนหนึ่งที่ไม่ยอมรับว่าตัวเองเป็นม้ง เรารู้สึกว่าการเป็นม้งมันเป็นปมด้อยในชีวิตเรา แต่ทุกวันนี้เรารู้แล้วว่าการเป็นม้งทำให้เรามีอะไรที่พิเศษกว่าคนอื่นๆมีภาษาที่เป็นเอกลักษณ์ มีวิถีชีวิตมีประเพณีที่ไม่จำเป็นต้องทำตามคนอื่น มีชุดสวยๆที่ใส่กี่ครั้งคนอื่นก็ต้องอิจฉา เราภูมิใจแล้วก็รักความเป็นม้งในตัวเราขอบคุณบรรพบุรุษ พ่อแม่ ญาติพี่น้องที่ทำให้เรามีวันนี้ขอบคุณจริงๆ